Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (1964)
- Μεταφρασμένος Τίτλος:
S.O.S Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα
- Γνωστό και ως:
Dr. Strangelove
SOS-Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα
Από το cine.gr
- Gallery:
- Πλοκή:
Ένας παράφρων αμερικανός στρατηγός ξεκινά μια επίθεση με πυρηνικά όπλα στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Ο πρόεδρος και μια ομάδα πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών προσπαθεί να αποτρέψει το γεγονός και να ηρεμήσει τους Ρώσους, ενώ την ίδια στιγμή βρίσκεται σε συζητήσεις με τους συμβούλους του και έναν τρελό επιστήμονα.
- Κριτική από το Cine.gr:
Μερικες φορες τα λογια ειναι περιττα...Η εικονα μιλαει απο μονη της! Η αιωνια διαμαχη Η.Π.Α.-Ρωσια κατα τη διαρκεια του Ψυχρου Πολεμου και μαλιστα υπο την απειλη ενος πυρηνικου ολοκαυτωματος. Η ταινια βασιζεται στο μυθιστορημα Red Alert του Peter George και παρουσιαζει με κωμικοτραγικο τροπο το πως ο ανθρωπος εκμεταλλευεται το συνανθρωπο προκειμενου να τον υποδουλωσει και να ωφεληθει. Ενας εξαισιος Peter Sellers σε ενα τριπλο ρολο-προτυπο στην παγκοσμια ιστορια του κινηματογραφου, υπο την "καθοδηγηση" του μεγαλου Stanley Kubrick.
Βαθμολογία:
(9/10) Γεωργιου Πεννυ
It`s a Classic
Γεγονός είναι ότι πολλούς κινηματογραφιστές απασχόλησε το θέμα «ανθρώπινη συμπεριφορά στο χρόνο», άλλοτε με μηχανές του χρόνου, άλλοτε με εξωγήινους και άλλα γλαφυρά, ποτέ όμως τόσο εύστοχα όσο σ’ αυτήν την πεσιμιστική μαύρη κωμωδία τουStanley Kubrick. Ασυμβίβαστος, τελειομανής, ιδιόρρυθμος: είναι οι καλύτεροι από τους κακούς χαρακτηρισμούς που κατάφερε να συλλέξει ο εκλιπών από συναδέλφους, ηθοποιούς και γενικά πολλούς δύσμοιρους που είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί του, αλλά υπάρχουν και πολύ χειρότεροι τους οποίους θα κρατήσω για μένα. Σίγουρα όχι άδικα για κάποιον που, ενδεικτικά, χαρακτήρισε δημοσίως τους ηθοποιούς κατά λέξη «όργανα παραγωγής συναισθημάτων». Όσο κι’ αν σιχτίρισαν όμως όλοι αυτοί, ουδείς είχε κάτι να προσάψει για το τελικό αποτέλεσμα. Μόνο χειροκρότημα και θαυμασμός για την αρτιότητα και το αψεγάδιαστο της γενικότερης προσφοράς του. Μιας προσφοράς που πάντοτε περιστρέφονταν γύρω από τα βαθύτερα ανθρώπινα ένστικτα και πάθη και την αναλλοίωτη διαδρομή τους μέσα από τον χώρο και τον χρόνο.
Εν προκειμένω, ο Dr. Strangelove προβλήθηκε στον Ψυχροπολεμικό κόσμο του 1964 με περιρρέουσα την παρανοϊκή καχυποψία του πυρηνικού ολοκαυτώματος, πάνω στην οποία ο Kubrick στήριξε τον κωμικοτραγικό αέρα της ταινίας του. Συνοπτικά, σε ό,τι αφορά το στόρυ, παράφρων Αμερικανός στρατηγός ονόματι Jack D. Ripper διατάσσει πυρηνική επίθεση στα «βρωμοκουμούνια» με αφορμή επίθεση που αυτός μόνο βλέπει ότι του γίνεται στα πολύτιμα σωματικά του υγρά. Η απελπισμένη αμερικανική ηγεσία επιχειρεί να ανακαλέσει και να επικοινωνήσει με τον μεθυσμένο Ρώσο πρόεδρο, η κατάσταση, όμως είναι μη αναστρέψιμη και η συντέλεια του κόσμου έχει μπει σε αυτόματο πιλότο, αφού τα αμερικανικά Β-52 είναι αδύνατο να αναστραφούν, ενώ οι Σύντροφοι έχουν προβλέψει μηχανισμό καταστροφής κάθε μορφής ζωής επί Γης σε περίπτωση που τους βάλλουν με πυρηνικά. Το παράδοξο είναι ότι αυτό δεν είναι το τρομακτικό κομμάτι της ιστορίας. Μετά την αναπόφευκτη καταστροφή, την οποία φέρνει εις πέρας υπέρ φιλόδοξο αμερικανικό πλήρωμα, οι δύο Μεγάλοι συνεχίζουν τα αλληλοκατασκοπευτικά τους σχέδια σαν να μη συνέβη τίποτε, ενώ ο επιστημονικός σύμβουλος των Αμερικανών, που τυγχάνει ..Γερμανός με κατάλοιπα από το παρελθόν, προτείνει πρόγραμμα επιβίωσης σε χαρακώματα με αναπαραγωγή 10 γυναικών ανά άνδρα για 100 χρόνια και γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό…
Αν και στις ταινίες του ο Kubrick επισκιάζει τους πάντες, εδώ οι ερμηνείες αξίζουν ιδιαίτερης αναφοράς. Φυσικά, ξεχωρίζει ο γίγαςPeter Sellers με τους 3 (!) ρόλους του (Dr. Strangelove, Πρόεδρος ΗΠΑ και Λοχαγός Mandrake), που αντίστοιχα μεταφέρει τρεις διαφορετικές φωνές. Αυτήν της καταπιεσμένης χιτλερικής μεγαλομανίας που (προφητικά) εξακολουθεί και συντηρείται υπό την αμερικάνικη φανέλα, αυτήν του ψιλοαφελούς προέδρου στο έλεος των στρατηγών που προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα και, τέλος, τη φωνή της λογικής που υιοθετεί ο Βρετανός σύμβουλος του πολεμοχαρή στρατηγού Ripper. Και να σκεφτεί κανείς ότι οSellers επιβλήθηκε στον Kubrick από την παραγωγό Columbia γιατί θεωρήθηκε ως η συνταγή της επιτυχημένης Lolita. Δεν τον χάλασε κιόλας… Εξαιρετικοί οι George C. Scott (στρατηγός-εραστής Turgidson), Slim Pickens (τχης-καμικάζι Kong) και Sterling Hayden (στρατηγός Ripper), ενώ την πρώτη του (σύντομη) εμφάνιση σε ταινία κάνει ο James Earl Jones.
Αυτή είναι η πρώτη ταινία στην οποία ο Kubrick έχει απόλυτο έλεγχο των πάντων. Ολόκληρη η αισθητική της ταινίας (φωτισμός, γωνίες λήψης, εναλλαγή πλάνων, σενάριο) περνάει μέσα από το δικό του φίλτρο, έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση απ’ ότι στο παρελθόν, ξέρει τι θέλει και το παίρνει. Με σταθερό και γρήγορο ρυθμό στην αφήγηση, η ταινία είναι συμπαγής και μεγάλη συμβολή σ’ αυτό έχει ο απολαυστικός και καυστικότατος διάλογος, που γίνεται πλατφόρμα για να μεταφέρει ο σκηνοθέτης στο φιλοθεάμον κοινό αυτό που σκέφτεται, με τον τρόπο που αυτός θεωρεί ιδανικό. Με συνεχή παράδοξα και οξύμωρα, όπως η προτροπή του Αμερικανού προέδρου για αποφυγή εντάσεων στην «Αίθουσα Πολέμου», η επιγραφή «Peace is our Profession» έξω από στρατόπεδο και η ανάγνωση Playboy από τον πιλότο που θα καταστρέψει τον κόσμο λίγο αργότερα, μας προτρέπει να κλάψουμε ή να γελάσουμε, κατά το δοκούν, χωρίς να μπορούμε, δυστυχώς, να αποφύγουμε τη σύγκριση με τη σημερινή παγκόσμια τάξη πραγμάτων και να αναρωτηθούμε για άλλη μια φορά αν η πραγματικότητα είναι πιο φανταιζί από την τέχνη. Αν και μάλλον ξέρουμε την απάντηση…
Εντυπωσιακό στοιχείο του Dr. Strangelove είναι τα αναρίθμητα σεξουαλικά υπονοούμενα. Αναρίθμητα φαλλικά σύμβολα (πούρα, πύραυλοι με ροντέο καβαλάρη προς το οργασμικό ζενίθ της έκρηξης, πυρηνικό μανιτάρι), ατάκες με υπονοούμενα, ονόματα βασικών χαρακτήρων (Turgidson, Muffley) παρελαύνουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας, προ καταστροφής και μετά, σε μια προσπάθεια να καταδειχθεί ότι όποια κι’ αν είναι η κουλτούρα μας, όσο κι’ αν καίγεται το σύμπαν τριγύρω μας, παραμένουμε κρίκος της τροφικής αλυσίδας με βασικά ζωώδη ένστικτα από τα οποία ποτέ δεν θα απαλλαγούμε. Κι’ αυτό δεν είναι καλό ή κακό, άσπρο ή μαύρο. Είναι φυσικό.
Θα μπορούσε κανείς να φλυαρεί ακατάσχετα τόσο για τον Kubrick και την ταινία, όσο και για τα μηνύματα που εκτοξεύονται προς πάσα κατεύθυνση. Το αναμφισβήτητο συμπέρασμα είναι ότι είτε μιλάμε για συγκεκριμένο ειδικό πληθυσμιακό μέγεθος όπως λ.χ. για τους νεοέλληνες, είτε γενικότερα για ευρύτερες αλήθειες και πολιτικές δια μέσου της ιστορίας, δεν έχουμε εξελιχθεί και τόσο σαν είδος από τότε που αυτονομηθήκαμε από τον ξάδερφο πίθηκα. Προς το παρόν ακόμη μοιάζουμε συχνά να «παπαγαλίζουμε» τον «πολιτισμό» μας και όχι να τον μαθαίνουμε και κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να πει ότι μέσα στο επόμενο εκατομμύριο χρόνια θα βάλουμε επιτέλους μυαλό (αν τη γλιτώσουμε στη διαφαινόμενη επόμενη διακυβέρνηση Bush). Γι’ αυτό, βραχυπρόθεσμα ας κρατήσουμε χαμηλό προφίλ, γιατί όπως μας προειδοποιεί ο simple-minded καραβανάς «είτε καταφέρετε να επικοινωνήσετε με τον Πρόεδρο είτε όχι, στο τέλος θα λογοδοτήσετε στην Coca-Cola Company»
*Μικρά και χαριτωμένα:
Στην αρχική κόπια της ταινίας περιλαμβάνονταν στο τέλος τουρτοπόλεμος στην «Αίθουσα Πολέμου». Κόπηκε για να αποφευχθεί ο χαρακτηρισμός της φάρσας και στιγματίσει το όλο οικοδόμημα.
Τα γυρίσματα το 1963 συνέπεσαν με τη δολοφονία Kennedy, οπότε και ορισμένες σεναριακές μικροαλλαγές κρίθηκαν απαραίτητες για λόγους ευθιξίας π.χ. η παρατήρηση του Major Kong ότι με το κουτί επιβίωσης θα μπορούσαν να κάψουν το πελεκούδι στο Vegas, ήταν αρχικά προορισμένη για το Dallas.
Θάνος Νικηφορίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου