Cine Μεσοποταμία Σαββάτο 28/09 στις 20.30 - "Καμπαρέ"

Αλκηστις Χαρσουλη απο το cine.gr
 

Το σεναριο του φιλμ στηριζεται στα διηγηματα του Christopher Isherwood, Berlin Stories και πραγματευεται τα εργα και τις ημερες, η τους ερωτες και τις ημερες της Sally Bowles, μιας αμερικανιδας τραγουδιστριας σε Βερολινεζικο καμπαρε της δεκαετιας του ’30, που ονειρευεται πως μια απο εκεινες τις ημερες θα περασει ο Max Reinhardt (κυνηγος ταλεντων) απο το Kit Cat Club και θα της ανοιξει τον δρομο προς το θεατρικο σανιδι που αποτελει το απωθημενο της ψυχης της. Εκεινη την εποχη φτανει στο Βερολινο ενας Βρετανος σπουδαστης με ακαθοριστο σεξουαλικο προφιλ, ο οποιος καταληγει να συγκατοικει με την Sally και να περναει αρκετες ωρες στο καμπαρε που εκεινη δουλευε. Η σχεση τους, οδυνηρα πολυπλοκη, καλυπτει ολο το φασμα απο την δυνατη φιλια εως τον απελπισμενο ερωτα. Φοντο αυτης της ιστοριας, το Βερολινο της παρακμης, της ανηθικοτητας, της ελευθεριας συμπεριφορας και της θλιψης που προοικονομει τα ακομη χειροτερα που επονται καθως ο ναζισμος βρισκεται ηδη στο κατωφλι του.


Αυτες τις ημερες που βιωνουμε το φαινομενο Chicago και που συντασσονται ατελειωτα αρθρα για την αναγεννηση του musical, θα εμοιαζε σχεδον ασεβεια να μην θυμηθουμε το αριστουργημα του Bob Fosse, Cabaret. Το μοναδικο musical αλλαξε την φυσιογνωμια του παρεξηγημενου κινηματογραφικου ειδους και εδω και 30 χρονια παραμενει επικαιρο και συγκλονιστικο.

Η ταινια υπηρξε μια τεραστια καλλιτεχνικη και εισπρακτικη επιτυχια με αντοχη στον χρονο. Η αποτελεσματικοτητα της ειχε σαφως να κανει με το γεγονος οτι ο Bob Fosse αποφασισε να προβει σε μια ελευθερη κινηματογραφικη προσαρμογη του musical του Broadway και οχι σε μια πιστη αποδοση της θεατρικης παραστασης πραγμα που συνηθως γινονταν με αλλα musical της σκηνης του Broadway και που συνηθεστερα τα οδηγουσε σε πληρη αποτυχια.

Ο Bob Fosse αποφασισε οτι ηταν ουσιωδες για την ατμοσφαιρα του φιλμ το να κανει τα γυρισματα οn location και ετσι η ταινια γυριστηκε κατεξοχην στην Γερμανια. Μαλιστα η διαθεση του να αποσυνδεσει τη θεατρικη παραγωγη απο το δικο του δημιουργημα τον ωθησε στο να μην θελει τον Joel Grey για τον ρολο του τελεταρχη του καμπαρε διοτι ο ηθοποιος ερμηνευε τον ιδιον ακριβως ρολο και στο Broadway. Ομως ο παραγωγος θεωρησε οτι ειχε κανει ηδη πολλες υποχωρησεις και αντεκρουσε την τελευταια απαιτηση του Fosse με ενα επιχειρημα ατρανταχτο: «Η προσλαμβανεις τον Grey η απολυεσαι».

Ο Bob Fosse δημιουργησε ενα κινηματογραφικο εργο τεχνης. Καταφερε να ενταξει μεσα στην μουσικοχορευτικη λογικη της ταινιας την απεικονιση της παρακμης της βερολινεζικης κοινωνιας και να θιξει τις αδυναμιες της, αυτες που τελικα θα οδηγησουν στο φαινομενο του ναζισμου. Η ομοφυλοφιλια, ο ρατσισμος, ο αντισημιτισμος, η ανθρωπινη αποξενωση, η ελλειψη εμπιστοσυνης, ο εξευτελισμος της ανθρωπινης προσωπικοτητας θιγονται αποτελεσματικα στην ταινια και η ατμοσφαιρα του καμπαρε μας εχει αποδοθει αφου πρωτα εχει βουτηχτει στον απολυτο ρεαλισμο. Δεν υπαρχει τιποτε το φανταχτερο, τιποτα glitter σε αυτο το καμπαρε παρα μονο σπαρακτικες φιγουρες που προσπαθουν να διασκεδασουν τον τρομο τους για τις συνεπειες που θα γεννησει η απωλεια του προσανατολισμου τους. Η σχεδον ευτελεια των κοστουμιων, η ασυμμετρια, η ασχημια των γυναικων που αποτελουν το δυναμικο του καμπαρε ολα εξυπηρετουν την διαθεση του σκηνοθετη για ρεαλιστικη αποδοση μιας παρηκμασμενης εποχης.

Το Cabaret ειναι ενα απο τα λιγα musical που τα τραγουδια αποτελουν στοιχειο της εξελιξης. Στην πραγματικοτητα , και χαρη σε ενα εξαιρετικο μονταζ, το λυρικο μερος με συνοδεια τις γκριματσες του Joel Grey – ευγλωττες κι ανατριχιαστικες - αποτελει εναν απευθειας κριτικο σχολιασμο στα τεκταινομενα. Οι χορογραφιες ειναι εξαισιες και ο τροπος ληψης τους πρωτοπορος, προσεξτε την γωνια της καμερας οταν τραβαει την σκηνη του καμπαρε. Θα μπορεσετε να διαπιστωσετε ιδιοις ομμασι τις επιρροες που δεχτηκε ο Baz Luhrmann απο το Cabaret και τον τροπο που τις χρησιμοποιησε στο Moulin Rouge.

Τον ρολο της Sally Bowles ερμηνευει η Liza Minnelli. Ποτε δεν μπορεσα να εκτιμησω το μεγεθος του ταλεντου της, ομως μπορω να σας βεβαιωσω οτι καταφερε να ισοφαρισει την πολυχρονη θητεια των γονιων της (Judy Garland, Vincente Minnelli) στο musical με μια και μονο εμφανιση. Αυτη στο Cabaret. Απο την εισοδο της στο φιλμ με την αφαιρετικη παρουσιαση του Mein Heir μεχρι την συγκλονιστικη – και το εννοω, ακομη και τωρα μου σηκωνεται η τριχα οταν την ακουω- εξοδο της, με το Cabaret ειναι η αδιαφιλονικητη πρωταγωνιστρια, η μουσα του σκηνοθετη, αυτη που προσωποποιει καθε επιδιωξη του δημιουργου. Εκτος απο τις φωνητικες της ικανοτητες επιδεικνυει μια υποκριτικη δυναμη που ξαφνιαζει. Η Sally ειναι ενα πολυπλοκο κραμα ευαισθησιας και κυνισμου, ηθικης και ανηθικοτητας, ελαφροτητας και εξυπναδας. Η φυσικη της παρουσια προκλητικη και παρατραβηγμενη μας απομακρυνει μια και καλη απο τις ξανθες κουκλιτσες των ξενοιαστων αμερικανικων musical. Η λαμψη της πηγαζει απο την αληθεια της ψυχης της και η ποιοτητα του χαρακτηρα της ειναι τετοια που δεν μας προεξοφλει κανενα happy end. Μας αποδεικνυει ομως διαρκως την δυναμη που διαθετει ενας ανθρωπος με παθος (η παθη). Liza Minnelli δεν διαθετει φιλμογραφια περιωπης. Νομιζω οτι με οχημα την καταγωγη της αρκεστηκε στο να συμμετεχει σε αφιερωματα στο αθανατο musical και σε πληθωρα τηλεοπτικων εκπομπων. Αυτο καποτε μου την εκανε αντιπαθη. Τωρα αντιλαμβανομαι οτι στην πραγματικοτητα δεν υπηρχε τιποτε αλλο να κανει μετα το Cabaret. Εφτασε στην απολυτη κορυφη με μια και μονο ταινια. Και οπωσδηποτε απο το να αναλωθει σε κακεκτυπα του CABARET η σε ταινιες οπως το Arthur προτιμησε να την θυμομαστε σπαρακτικη και πηγαια να τραγουδαει Life is a Cabaret ol’ chum, so come to the cabaret!!.

O Michael York σε ενα ρολο που ειναι στα μετρα του καταφερνει να ορθωσει το υποκριτικο του παραστημα μπροστα στην σαρωτικη Liza και δημιουργει μια αξεχαστη φυσιογνωμια που μοιαζει δειλη και ντροπαλη ενω ειναι παντοδυναμη (και αυτο ειναι ορατο στις αντιδρασεις που του εκμαιευουν οι ναζιστικες αποψεις), που μοιαζει μπερδεμενη ενω ειναι, ηθικα τουλαχιστον, ξεκαθαρισμενη, που μοιαζει ατιμη και ανοιχτη στην προδοσια ενω ειναι απολυτα εντιμη, που μοιαζει βαθια συντηρητικη ενω ειναι τολμηρη. Εξαιρετικος σε αυτον τον τοσο αντιφατικο ρολο, αποτελει το στοιχειο της αξιοπρεπειας που γενικα σε αυτο το φιλμ διαρκως καταρρακωνεται.

Οι Fritz Wepper και Marisa Berenson ερμηνευουν ενα ζευγαρι εβραιων που ερωτευεται και θελει να παντρευτει. Στην ουσια η ιστορια τους ειναι μια μικρη ιστορια ενταγμενη στην μεγαλη. Καποιες φορες δινει την εντυπωση οτι μενει ξεκρεμαστη ομως ο Fosse θελει να κανει ενα ιδιαιτερο σχολιο για τον αντισημιτισμο και αυτην του την ταση εξυπηρετει η συγκεκριμενη ιστορια αγαπης. Παραλληλως, ο σκηνοθετης αντιτασσει απεναντι στο ζευγαρι Brian - Sally που ψαχνει τον δρομο του και την ταυτοτητα του ενα ζευγαρι που ειναι αποφασισμενο να υπομεινει τα παντα προκειμενου να ειναι μαζι. Η ανιδιοτελης αγαπη του δευτερου ζευγαριου κανει απολυτως κατανοητους στον θεατη τους λογους που η Sally και ο Brian δεν θα επιλεξουν να ειναι μαζι. Σε μια εποχη δυσκολη δεν χωρουν ημιμετρα.

Ο Helmut Griem, στον ρολο του διεφθαρμενου Βαρονου, ειναι ο καταλυτης της σχεσης του πρωταγωνιστικου ζευγαριου. Ερμηνευει τον ρολο με την απαραιτητη αυταρεσκεια και αυτοπεποιθηση κατω παντα απο το αγρυπνο βλεμμα του σκηνοθετη που προσπαθει να κρατησει μια ισορροπια στην παρουσιαση των ηρωων του, ετσι ωστε να μην προκαλεσουν την οργη των θεατων με τις επιλογες τους. Άλλωστε τους αγαπαει ολους τοσο πολυ!

Γενικα οι δευτεροι ρολοι, που συχνα αποτελουν την αχιλλειο πτερνα των σκηνοθετων, ειναι δουλεμενοι αρκετα καλα. Ο Fosse δεν υπεπεσε στο σφαλμα του να δομησει ολη του την ταινια πανω στην μουσικη και στην Liza, παρ’ ολο που και παλι η ταινια θα ηταν αξιομνημονευτη. Απλα τοτε θα ηταν ενα αξιομνημονευτο musical, τωρα ειναι μια αριστουργηματικα ολοκληρωμενη ταινια.

Φυσικα δεν θα μπορουσα να παραλειψω τον Joel Grey, τελεταρχη του καμπαρε. Προσεδωσε ενα εξαισια σαρκαστικο προφιλ στην αδιστακτη φιγουρα που χλευαζει τα γεγονοτα ενω ταυτοχρονα μας μυει στους σκοτεινους κοσμους των βερολινεζικων καμπαρε. Ενας αξιος ερμηνευτης. Ενα academy award το επιβεβαιωνει.

Η ταινια «συγκρουστηκε» στα academy awards με ενα αλλο αριστουργημα, The Godfather - Ο Νονος και νικησε στα σημεια. 8 Academy awards και μεσα σε αυτα το πρωτου γυναικειου ρολου για την Liza, το καλυτερης σκηνοθεσιας για τον Fosse και το δευτερου ανδρικου ρολου για τον Joel Grey. Η ταινια του Coppola απεσπασε μονο 3, αναμεσα ομως σε αυτα ηταν το καλυτερης ταινιας γεγονος που εξισορροπησε καπως τα πραγματα αναμεσα στις δυο ταινιες.

Δειτε το Cabaret τωρα που το musical ειναι ξανα επικαιρο. Μπορει να μην σας φανει τοσο φαντασμαγορικο οσο το Chicago η τοσο φουτουριστικο οσο το Moulin Rouge ομως το σιγουρο ειναι οτι θα μιλησει στην ψυχη σας και η γλυκια του μελαγχολια θα οδηγησει στην ανανεωση της σχεσης σας μαζι του που ουτως η αλλιως ειναι η θα επρεπε να ειναι ζωντανη.


Υ.Γ.: Θα ηθελα να σημειωσω ξεχωριστα οτι σκηνη του Tomorrow belongs to me που τραγουδα μελος της ναζιστικη νεολαιας στο παρκο αποτελει μια απο τις πιο ανατριχιαστικες κινηματογραφικες αποδοσεις του ναζισμου και των αρχων του. Μια υποσχεση για την φρικη που εμελλε να γνωρισει η Ευρωπη.